Onderscheiding voor verzetsheld ’Nederlandse Schindler’

[Rogier]

Kamer vraagt koning om hoogste onderscheiding voor verzetsheld ’Nederlandse Schindler’

D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma heeft de koning in een brief gevraagd om verzetsheld Jan Zwartendijk postuum de hoogste koninklijke onderscheiding te verlenen. Normaal gebeurt dat alleen bij leven, maar volgens Sjoerdsma moet voor Zwartendijk een uitzondering gemaakt worden. Zijn brief is ook getekend door onder anderen leden van alle andere fracties in de Tweede Kamer en de bestuursvoorzitter van Philips. Zwartendijk heeft mensen gered door als consul in Litouwen, waar hij werkte voor Philips, zo veel mogelijk visa te verstrekken aan Joden op de vlucht. Hij redde uiteindelijk meer dan tweeduizend mensen. „Zwartendijk verdient daarvoor erkenning, een standbeeld en een prominente plek in onze geschiedenisboeken. Pijnlijk genoeg gaf Nederland hem niets van dat alles”, zo staat in de brief.

Reprimande
„Over deze Nederlandse Schindler zijn geen speelfilms gemaakt. Onze kinderen worden niet met hem grootgebracht. Erkenning kreeg hij ook niet. Integendeel zelfs, zijn heldenmoed werd beloond met een reprimande van het ministerie van Buitenlandse Zaken wegens de schending van consulaire richtlijnen.” De briefschrijvers vinden dat dit rechtgezet moet worden, al bood het ministerie in 2018 wel excuses aan.

Als het aan Sjoerdsma ligt, wordt Zwartendijk benoemd tot Ridder Grootkruis in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Koning Willem-Alexander werd dat zelf toen hij 18 werd, net als de huidige Prinses van Oranje, Amalia. Koningin Máxima kreeg de onderscheiding in 2002 toen ze met Willem-Alexander trouwde. Het is zeldzaam dat burgers de onderscheiding krijgen. Angela Merkel werd benoemd in juli vorig jaar, de laatste Nederlandse burger was Ruud Lubbers in 1994.

Mogelijkheden onderzocht
Of het lukt om Zwartendijk aan die lijst toe te voegen, is nog maar de vraag. „Personen kunnen niet postuum worden benoemd in een van de civiele ridderorden”, zegt de organisatie die de koninklijke onderscheidingen achter de schermen begeleidt. Volgens de Kanselarij der Nederlandse Orden zijn „alle mogelijkheden onderzocht” om de verzetsman bijna vijftig jaar na zijn dood nog te onderscheiden, maar bleek dat binnen het Nederlandse stelsel echt niet mogelijk.

Sjoerdsma en de rest van de Kamer hopen dat bemoeienis van de koning daar verandering in brengt. Ze wijzen de vorst erop dat hij zelf in Litouwen een monument voor Zwartendijk heeft onthuld.

Waarom niet de Eerepenning voor Menslievend Hulpbetoon in goud? Kan postuum en is nog hoger dan grootkruis NL!

Bron: https://www.telegraaf.nl/nieuws/8012043 ... -schindler

[Spraakverwarring]

Mooie suggestie, Rogier!
Ook het Verzetskruis zou wellicht kunnen? Is volgens mij nooit formeel afgeschaft.

[Rogier]

De Ministerraad heeft in juli 1951 besloten dat voorstellen voor het verlenen van onderscheidingen voor het verzet niet meer in behandeling worden genomen. Verzetsonderscheidingen, zoals het Verzetskruis, worden dus niet meer verleend. In voorkomend geval kunnen verzetslieden als 'troostprijs' het Mobilisatie-Oorlogskruis krijgen, zoals de zusjes Oversteegen in 2016: https://hannieschaft.nl/zussen-overstee ... rlogskruis.

[Rogier]

Bijzonder artikel Er staat niets in de regelgeving instellen Erepenning dat deze niet postuum zou kunnen worden verleend. Dat is in het verleden ook gebeurd. Ik denk dat de redactie nog dacht aan de Orde van de Nederlandse Leeuw (zie correctie van de redactie onderaan). De Nederlandse civiele staatsorden kunnen inderdaad alleen aan levende personen worden toegekend.

Kabinet wil hoogste onderscheiding voor verzetsheld Jan Zwartendijk

Het kabinet wil de Nederlandse verzetsheld Jan Zwartendijk postuum eren met de hoogste onderscheiding voor dappere daden verricht buiten een strijd, de Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon. Het is wettelijk niet mogelijk om iemand die overleden is, zo'n hoge onderscheiding toe te kennen.

Maar het kabinet wil nu kijken of er eenmalig een uitzondering gemaakt kan worden. "Zwartendijk heeft duizenden joden in de Tweede Wereldoorlog gered. Deze onderscheiding is ten volle verdiend", zegt minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken, die deze uitzondering aan het regelen is.

Op initiatief van D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma vroegen alle Kamerleden in februari aan het kabinet en de koning om dit bijzondere eerherstel voor de Nederlandse diplomaat Zwartendijk (1896-1976).

Visum
Als Nederlandse consul in Litouwen redde hij in de Tweede Wereldoorlog duizenden Joden. Hij verstrekte ruim 2000 Joden een Nederlands reisdocument, waarmee ze via de Sovjet-Unie naar Japan gingen en vandaar naar de Nederlandse Antillen of Suriname konden reizen, toenmalige delen van het Nederlandse koninkrijk die niet bezet waren.

Zwartendijk, die in Litouwen werkte voor Philips, dacht jarenlang dat hij door zijn optreden slechts één persoon in de Tweede Wereldoorlog had gered. Maar het bleken duizenden mensen te zijn, hoorde zijn nabestaanden op de dag van zijn begrafenis.

Op die dag kregen ze een brief waaruit bleek dat niet slechts één persoon, maar ruim 95 procent van de duizenden Joden die Zwartendijk had geholpen de oorlog had overleefd. Het was het resultaat van een onderzoek naar mogelijke overlevenden waartoe zijn kinderen in de jaren 60 opdracht hadden gegeven aan het Simon Wiesenthal Center en het Holocaust Research Center.

De diplomaat werd door het ministerie van Buitenlandse Zaken na de oorlog zelfs berispt door het "ten onrechte" verstrekken van reisdocumenten. Vijf jaar geleden is al excuus aangeboden aan de nabestaanden en is er een monument ter ere van hem onthuld in Litouwen.

D66-Kamerlid Sjoerdsma vond dat Zwartendijk meer verdiende dan deze erkenning. "Het was een bescheiden man en hij had zelf niet veel met publieke erkenning en koninklijke onderscheidingen", aldus Sjoerdsma in februari. "Maar het heeft hem altijd zeer gestoken dat hij hiervoor een reprimande heeft gekregen."

Minister Hoekstra staat helemaal achter de actie van het D66-Kamerlid, maar het kabinet kan niet zelf beslissen of de wet eenmalig aangepast kan worden om een verzetsheld postuum te eren. Dat doet het Kapittel voor de Civiele Orden. "Ik heb goede hoop dat ze ons verzoek honoreren", zegt Hoekstra. Het uitreiken aan de nabestaanden zou dan nog dit jaar kunnen gebeuren.

Correctie van de redactie: in een eerdere versie van dit artikel stond dat Zwartendijk het Grootkruis in de Orde van de Nederlandse Leeuw zou krijgen, omdat daar ook in eerdere berichten over gesproken werd. Maar het is volgens de juridische afdeling van het ministerie van Buitenlandse Zaken onjuist. Het gaat om de Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon.

Bron: https://nos.nl/artikel/2472295-kabinet- ... wartendijk

[Rogier]

Dit klopt dus wél: Besluit uit 1951 blokkeerde eerbetoon
Het Kapittel voor de Civiele Orden gaat over de onderscheidingen in Nederland. Sinds 1951 is een besluit van de ministerraad van kracht dat het niet mogelijk maakte om mensen te onderscheiden voor hun verzetsdaden in de Tweede Wereldoorlog, zegt een woordvoerder van vicepremier Wopke Hoekstra tegen NU.nl. Daardoor was het eren van Zwartendijk niet mogelijk. De ministerraad heeft vrijdag besloten een uitzondering te maken, waardoor Zwartendijk wel benoemd kan worden. "Maar dat is echt een uitzondering. Het is niet de bedoeling dat dit vaker gaat gebeuren", zegt de woordvoerder.

Bron: h[url]ttps://www.nu.nl/binnenland/6260475/verzetshel ... binet.html[/url]

Overigens wordt dit besluit van de ministerraad vaak ten onrechte aangehaald als zouden álle daden uit de Tweede Wereldoorlog niet meer voor een onderscheiding in aanmerking komen.

[Veldwachter Bromsnor]

Verzetsheld Jan Zwartendijk krijgt postuum Erepenning Menschlievend Hulpbetoon in goud.
https://www.ad.nl/eindhoven/definitief- ... ~a0a945cb/

[Veldwachter Bromsnor]

De foto's van de Erepenning Menschlievend Hulpbetoon in Goud
(in uiterlijk zie ik overigens nauwelijks het verschil met de tegenwoordige "glimmende" bronzen exemplaren)